Değerlendirme ve Hakem Süreci Politikası

---

 Değerlendirme ve Hakem Süreci Politikası

Kör Hakemlik ve Değerlendirme Süreci 

• Yazarlar makalelerini; www.dieweltdertuerken.org/ adresindeki “Makale Gönder” butonu üzerinden üye olunarak gönderilebilir.
• Zeitschrift für die Welt der Türken / Journal of World of Turks [ZfWT], yayımlanmak üzere gönderilen yazılar aşağıdaki süreçlerden geçirilir:
• Yazının dergiye gönderilmesi, yayımı için başvuru olarak kabul edilir.

Ön Değerlendirme Süreci: 

• Dergimize gönderilen makaleler için, yazar(lar) makale sunuş formunu ve telif hakkı formunu (imzalı olarak), pdf formatında dergiye yüklemeleri gerekmektedir.
• Makalelerin yazım kurallarına göre hazırlanmış tam metnini Word formatında ZFWT sistemine yüklemeleri gerekmektedir.
• Derginin iletişim adresine iletilen her yazı, öncelikle Editör Kurulu tarafından derginin Yayın İlkeleri’ne biçimsel uygunluk bakımından değerlendirilir (sayfa düzeni, özet, anahtar kelimelerin sayısı,  sayfa sayısı, kaynakçanın yazımı vb.). Bu aşamada Editör Kurulu, yalnızca yazının Yayın İlkeleri’ne biçimsel uygunluğunu sağlamaya çalışır ve içerikle ilgili herhangi bir değerlendirme yapmaz.
• Makalenin başında en az 150 en fazla 300 kelimeden oluşan Türkçe ve İngilizce özet, 5 kelimelik Türkçe ve İngilizce anahtar kelimeler; Türkçe ve İngilizce (ikincil dil) başlığa yer verilmelidir. Özet, çalışmanın kapsamı, amacı, yöntemi, etkileri ve sonuçları hakkında fikir verici mahiyette olmalıdır.
• Gönderilen aday makale gönderim dilinin (Türkçe, İngilizce ve Almanca) dilbilgisi kurallarına ve bilimsel alanyazınına uygun, sade ve açık bir dil kalitesine sahip olmalıdır.
• Dergiye gönderilen Türkçe makaleler TDK Yazım Kılavuzu’na (kısaltmalar dâhil) uyulmalıdır.
• Yazı dergiye ilk defa gönderilirken yazının başlığının altında yazar adı, dipnotla unvanı, görev yaptığı kurum ve kendisine ulaşılabilecek e-posta adresi gibi bilgilere yer verilmemelidir. Yazıların hangi akademisyen tarafından sisteme eklendiği ya da dergiye gönderildiği, sistem yöneticisi tarafından zaten görülebildiğinden, bu bilgiler, yazılar hakem sürecinden geçtikten sonra, yazıya editör tarafından eklenecektir. Dolayısıyla yazılar sisteme girilirken, gözden geçirilip yazara ait herhangi bir bilginin yazıda yer almadığından emin olunmalıdır. Bu konu, makaleyi inceleyecek hakemlere daha rahat hareket imkânı tanınması açısından önemlidir.
• İntihal, veri uydurma gibi araştırma suiistimallerine asla izin verilmeyecektir. Bu tür durumlarda yayıncı vey editör, iddialarla ilgilenirken COPE'nin yönergelerini (veya eşdeğerini) izleyecektir.
• Yazar, hakemlik sürecini üyelik girişinden takip edilebilir. Bu aşamadan sonra, düzeltmelerin yapılması için, bütün hakemlerden raporların gelmesi beklenmelidir. Çünkü yazarlar, sisteme bir kez düzeltme ekleyebilmektedirler. Zira bir hakemin istediği düzeltmeyi yapıp yazı sisteme eklendiğinde, sonraki aşamada ikinci bir hakemin de düzeltme istemesi durumunda istenen düzeltmeler yapılamayacaktır.
• Dergiye gönderilen yazıların daha önce başka bir yerde yayımlanmamış olması gerekmektedir. Kitap hâlinde yayımlanmamış sempozyum bildirilerinin yayımı ise bu durumun belirtilmesi şartıyla mümkündür.
• Yazılar, mutlaka “Yazım Kuralları”nda belirtilen formatta gönderilmelidir. Sisteme bu formatta girilmeyen yazılar değerlendirmeye alınmaz.

Değerlendirme / Kör Hakemlik Süreci

• Editör Kurulu tarafından biçimsel uygunluğu sağlanan her yazı, yazarın adı ve yazarı belli edecek diğer ifadeler gizlenerek Alan Editörüne gönderilir. Editör Kurulu’nun ön incelemesinden geçen yazılar, Alan Editörü tarafından iletişim adresleri üzerinden iki hakeme gönderilir. Makalelerin değerlendirilmesinde “çift-körleme hakemlik süreci” işletilmektedir.
• Makaleler, hakem değerlendirmesi için alan editörleri tarafından, değerlendirilmek üzere konunun uzmanı olan (dergimiz görevlisi olmayan), “dünya üzerindeki herhangi bir üniversite/enstitüde çalışan uzman bilim adamları”na gönderilmektedir.
• ZFWT, “kör hakemlik” olarak adlandırılan değerlendirme sistemini uygular. Buna göre, incelemenin hiçbir aşamasında yazara hakem adı, hakeme de yazar adı verilmez. Son derece şeffaf bir biçimde gerçekleştirilen yayın inceleme sürecinde söz konusu kayıtlar beş yıl süreyle arşivde tutulur. Editör Kurulu dergiye gönderilen yazıları yayımlayıp yayımlamamakta serbesttir. Yazarların bütün yazışmaları www.dieweltdertuerken.org/ sistemi aracılığıyla yapılır. Dergiye gönderilen yazılar iade edilmez.
• Derginin Yayın İlkeleri ile bilimsel yayın ölçütlerine uymayan, iki hakem tarafından reddedilen yazılar reddedilir.
• İki hakemden biri olumlu diğeri olumsuz rapor verdiği takdirde makale üçüncü bir hakeme gönderilir. Üçüncü hakemin verdiği rapora göre makalenin yayımlanıp yayımlanmayacağına karar verilir.
• Hakemlerin raporları sonucu ret kararı verilen yazılar için ZFWT, yazarları cevapsız bırakmamakta ve gönderilecek yeni yazılara tavsiye niteliğinde ret kararının gerekçelerini kısa açıklamalarla bildirmektedir.
• Üçüncü hakemin incelemeyi kabul etmemesi, olumlu veya olumsuz bir görüşe ulaşamaması gibi nadiren de olsa gelişebilecek durumlarda makaleye bir sonraki yayın dönemi için Editör Kurulu tarafından yeni bir hakem tayin edilir.
• Bütün bu süreçler göz önüne alındığında, derginin yazarlara yayın süresi hakkında bir taahhütte bulunması mümkün değildir. Ancak bütün yazıların en geç 12 ay içinde hakemlik sürecinin tamamlanması öngörülmektedir.
• ZFWT, Türkoloji ilgili çeşitli ülkelerde ve farklı disiplinlerde yapılan bilimsel araştırmaları yayımlamayı, bu çalışmaları uluslararası düzeyde erişilebilir hâle getirerek bu konudaki bilgi akışını sağlamayı ve bu suretle Sanat ve Beşeri Bilimler’in gelişimine katkıda bulunmayı hedeflemekte ve Türkoloji (Türk Dili, Türk Tarihi, Türk Kültürü, Türk Sanatı, Türk Sosyal Bilimleri, Türk Eğitim Sistemi) alanında bir literatür oluşturmayı amaçlamaktadır.

ZEITSCHRIFT FÜR DIE WELT DER TÜRKEN editörleri ve alan editörleri, Committee on Publication Ethics (COPE) tarafından açık erişim olarak yayınlanan “COPE Editörler İçin Uygulama Kuralları ve En İyi Uygulama Yönergeleri” ve “COPE Editörler İçin En İyi Uygulama Yönergeleri”ne dayalı olarak aşağıdaki etik görev ve sorumluluklara sahip olmalıdır:

1. Genel görevler ve sorumluluklar

• Dergilerinin süreçlerini geliştirme yolları hakkında yazarların, okuyucuların, hakemlerin ve editörler kurulunun görüşlerini aktif olarak aramak.
• Hakem değerlendirmesi ve "dergibilim" üzerine yapılan araştırmalarla ilgilenmek ve yeni bulgular ışığında dergi süreçlerini yeniden değerlendirmek.
• Yayıncılarını, editörlerin görevlerini profesyonel bir şekilde yerine getirebilmeleri ve dergilerinin kalitesini artırabilmeleri için uygun kaynaklar, uzmanlardan rehberlik (örneğin, tasarımcılar, avukatlar) ve yeterli eğitim sağlamaya ikna etmek.
• Akademik suistimali azaltmaya yönelik tasarlanan girişimleri desteklemek.
• Araştırmacıları yayın etiği konusunda eğitmeyi amaçlayan girişimleri desteklemek.
• Dergi politikalarının yazar ve hakem davranışları üzerindeki etkilerini değerlendirmek ve gerekli görüldüğünde, sorumlu davranışı teşvik etmek ve suistimali caydırmak amacıyla politikaları gözden geçirmek.
• Dergi tarafından yayımlanan basın bültenlerinin, rapor edilen makalenin mesajını yansıttığından ve bunu bağlamına yerleştirdiğinden emin olmak.

2. Okuyucularla ilişkiler

• Yayınlanan tüm araştırma raporlarının uygun nitelikte hakemler tarafından değerlendirildiğinden emin olmak (örneğin, gerekli olduğunda istatistiksel değerlendirme dahil).
• Hakem değerlendirmesi yapılmayan dergi bölümlerinin açıkça belirtilmesini sağlamak.
• Araştırma raporlarının doğruluğunu, eksiksizliğini ve açıklığını teşvik eden süreçler benimsemek.
• Araştırma dışı makalelerin kaynağı hakkında maksimum şeffaflığı teşvik etmek için bir şeffaflık politikası geliştirmeyi düşünmek.
• Yazar veya katkı sistemlerini iyi uygulamaları teşvik edecek şekilde benimsemek (yani, listelerin çalışmayı kimin yaptığını doğru bir şekilde yansıtması) ve suistimali (örneğin, hayalet yazarlar ve misafir yazarlar) caydırmak.
• Dergi çalışanları veya editör kurulunun üyelerinden gelen gönderilerin nesnel ve tarafsız bir şekilde değerlendirildiğinden emin olmak için alınan adımlar hakkında okuyucuları bilgilendirmek.

3. Yazarlarla ilişkiler

• Dergilerinde gönderim ve yazarlardan beklenenler hakkında net talimatlar yayınlamak.
• Yazarlık ve/veya katkıda bulunanların kimler olabileceği konusunda rehberlik sağlamak.
• Yazar talimatlarını düzenli olarak gözden geçirmek ve ilgili yönergelerle bağlantılar sağlamak.
• Tüm katkıda bulunanlardan ilgili çıkar çatışmalarını açıklamalarını istemek ve yayın sonrasında ortaya çıkan çıkar çatışmaları varsa düzeltmeler yayımlamak.
• Gönderiler için uygun hakemlerin seçildiğinden emin olmak (yani, çalışmayı değerlendirebilecek ve diskalifiye edici çıkar çatışmalarından arınmış bireyler).
• Yazarların, bir kişinin gönderilerini incelememesi yönündeki iyi gerekçelendirilmiş taleplerine saygı göstermek.

4. Hakemlerle ilişkiler

• Hakemlere net ve güncel talimatlar sağlamak (bu talimatlar basit ve düzenli olarak güncellenmelidir).
• Hakemlerden, bir gönderiyi incelemeyi kabul etmeden önce olası çıkar çatışmalarını açıklamalarını istemek.
• Hakemleri, gönderilerdeki etik sorular ve olası araştırma suistimalleri hakkında yorum yapmaya teşvik etmek.
• Hakemleri, gönderilerin özgünlüğünü sağlamaya teşvik etmek ve mükerrer yayına ve intihale karşı dikkatli olmalarını istemek.
• Hakemlere, ilgili yayınları tespit etmek için araçlar sağlamayı düşünmek.
• Hakemlerin dergiye olan katkılarını tanımaya çalışmak.
• Akademik kurumları, hakem değerlendirme faaliyetlerini akademik sürecin bir parçası olarak tanımaya teşvik etmek.
• Hakemlerin performansını izlemek ve bunun yüksek kalitede olmasını sağlamak için adımlar atmak.
• Uygun hakemlerin yer aldığı bir veritabanı geliştirmek ve bunu hakem performansına göre güncellemek.
• Sürekli olarak saygısız, düşük kaliteli veya gecikmiş değerlendirmeler üreten hakemleri derginin veritabanından çıkarmak.
• Veritabanından çıkarılanları değiştirmek için yeni hakemler eklemeye çalışmak.
• Hakem veritabanının, dergilerinin akademik topluluğunu yansıttığından emin olmak.
• Potansiyel yeni hakemleri belirlemek için geniş bir kaynak yelpazesi (sadece kişisel bağlantılar değil) kullanmak.
• Şüpheli hakem suistimali durumlarında COPE akış şemasını takip etmek.

5. Editörler kurulu üyeleriyle ilişkiler

• Derginin gelişimine ve iyi yönetimine aktif olarak katkıda bulunabilecek uygun nitelikli editörler kurulu üyelerini belirlemek.
• Editörler kurulu üyelerini belirli bir görev süresi için atamak.
• Editörler kurulu üyelerine beklenen işlevleri ve görevleri hakkında net rehberlik sağlamak.

6. Dergi sahipleri ve yayıncılarla ilişkiler

• Dergi sahibi/yayıncı ile aralarındaki anlaşmazlıkları usulüne uygun bir şekilde ele almak için mekanizmalar oluşturmak.
• Dergi sahibi ve/veya yayıncı ile olan ilişkilerini belirleyen yazılı bir sözleşme(s) yapmak.
• Dergi sahipleri ve yayıncılarıyla düzenli olarak iletişim kurmak.

7. Editoryal ve hakem değerlendirme süreçleri

• Editoryal süreçte yer alan kişilerin (kendileri dahil) yeterli eğitim aldıklarından ve hakem değerlendirme ve dergi yönetimi hakkında en son yönergelere, tavsiyelere ve kanıtlara ayak uydurduklarından emin olmak.
• Hakem değerlendirmesi ve teknolojik ilerlemeler hakkında yapılan araştırmalardan haberdar olmak.
• Dergileri ve hizmet verdikleri araştırma topluluğu için en uygun hakem değerlendirme yöntemlerini benimsemek.
• Hakem değerlendirme uygulamalarını periyodik olarak gözden geçirerek iyileştirme imkanı olup olmadığını görmek.
• COPE akış şemalarında ele alınmayan sorular ortaya çıktığında veya yeni tür yayın suistimalleri şüphesi olduğunda, COPE’a başvurmak.
• İçeride çözülemeyen şikayetleri çözmek için bir ombudsman atamayı düşünmek.

8. Kalite güvencesi

• Sahte verileri (örneğin, manipüle edilmiş fotoğraf görüntüleri veya intihal edilmiş metinler) tespit etmek için sistemler oluşturmak.
• Dergi yazım stili hakkında kararları, sadece estetik nedenlere veya kişisel tercihlere dayanarak değil, raporlama kalitesini artıran faktörlerle ilgili kanıtlara dayandırmak.

9. Bireysel verilerin korunması

• Bireysel verilerin yayımlanması politikalarını yayımlamak ve bunu yazarlara açıkça açıklamak.

10. Akademik bütünlüğü teşvik etmek

• Tüm ilgili gönderiler için etik araştırma onayı kanıtı istemek ve yazarları, örneğin, hasta onayının nasıl alındığı veya hayvanların acısını en aza indirmek için hangi yöntemlerin kullanıldığı gibi konular hakkında sorgulamaya hazır olmak.
• Özel vakalarda tavsiye vermek ve dergi politikalarını periyodik olarak gözden geçirmek üzere bir dergi etik paneli atamayı düşünmek.

11. Çıkar çatışmaları

• Tüm editoryal personelin ve editörler kurulunun üyelerinin (en azından yıllık olarak güncellenmesi gereken) ilgili çıkarlarının (mali, akademik ve diğer türlerde) listelerini yayımlamak.
• Kendi, çalışanlarının veya editörler kurulunun üyelerinden gelen gönderilerin tarafsız bir şekilde değerlendirilmesini sağlamak için uygun politikalar benimsemek (ve bunları yazılı olarak belirlemek).

NOT: Bütün yetki ve sorumluluklar yukarıda belirtilen “COPE Editörler İçin Uygulama Kuralları ve En İyi Uygulama Yönergeleri” ve “COPE Editörler İçin En İyi Uygulama Yönergeleri”nden doğrudan alınarak belirlenmiştir. Orijinal dökümanlar için aşağıdaki adresleri ziyaret edebilirsiniz. 

• https://publicationethics.org/files/u2/Best_Practice.pdf 
• https://publicationethics.org/files/Code_of_conduct_for_journal_editors_Mar11.pdf 

 

Creative Commons: https://creativecommons.org/ 

COPE (Committee on Publication Ethics): https://publicationethics.org/

 

 

İtiraz Süreci

• ZFWT, editörler ve hakemler tarafından yapılan değerlendirmelere dair ciddi itirazları memnuniyetle karşılar. Bilimsel içeriğin yanlış anlaşılması sebebiyle makalenin reddedildiği düşünülürse, editor@dieweltdertuerken.org adresinden editör ekibe itiraz mesajı gönderilebilir.
• İtiraz mektubu mümkün olduğunca ayrıntılı yazılmalıdır. Her makale için yalnızca bir itiraz dikkate alınır. Bu sebepten itirazın açık ve anlaşılır şekilde ortaya koyulması mühimdir.