Etik İlkeler
ZEITSCHRIFT FÜR DIE WELT DER TÜRKEN
Etik İlkeler
Zeitschrift für die Welt der Türken [ZfWT]/ Journal of World of Turks (Türklerin Dünyası Dergisi), Yayın Etiği Komitesinin (COPE) “Dergi Editörleri için Davranış Kuralları ve En İyi Uygulama Rehber İlkeleri” ve “Dergi Yayıncıları için Davranış Kuralları” belgelerini takip etmektedir. COPE’nin “Öz Uygulamalar” belgesi ile ilgili olarak bk. https://publicationethics.org, Committee on Publication Ethics (COPE).
ZfWT editörleri, açık erişim olarak Committee on Publication Ethics (COPE) tarafından yayınlanan "COPE Code of Conduct and Best Practice Guidelines for Journal Editors" ve "COPE Best Practice Guidelines for Journal Editors" rehberleri temelinde aşağıdaki etik görev ve sorumluluklara sahip olmalıdır:
- ZfWT, Almanya’da yayımlanan Türkoloji dergisidir.
- ZfWT hakemli bir dergi olup yılda 4 (4) aylık dönemler hâlinde (Nisan-Ağustos ve Aralık) üç (3) sayı olarak yayımlanır.
- ZFWT, Türkoloji’nin genel konularıyla ilgili yazılara yer verilebilir. Bunlara ek olarak diğer Türk boyları (Azerbaycan, Kazak, Kırgız, Özbek, Türkmen vd.) ile ilgili dil, edebiyat, folklor, tarih, sanat, kültür gibi konularda bilimsel makaleler, derlemeler, kitap eleştiri/tanıtım yazıları, çeviri ve aktarmalar da yayımlayan “hakemli” “elektronik / online ve basılı” bir dergidir.
- ZFWT, gönderilen yazıları yayımlayıp yayımlamama, gerekli gördüğü durumlarda üzerlerinde düzeltmeler yapma hakkına sahiptir.
ZFWT’e çalışmalarını sunan yazarların aşağıda belirtilen etik ilkeleri karşılamaları zorunludur:
- Derginin genel yayın dili Türkiye Türkçesidir. Bununla birlikte çağdaş Türk yazı dilleri, Almanca ve İngilizce yazılara da yer verilmektedir. Latin alfabesi dışındaki yazıların Türkiye Türkçesi ve İngilizce başlıkları verilmeli, kaynakçaları yine Latin harfleriyle gösterilmelidir.
- Bilimsel sorumluluk: Dergide yayımlanan yazıların içerikleriyle ilgili her türlü yasal sorumluluk, yazar veya yazarlarına aittir.
- Yayımlanmak üzere gönderilen çalışmanın daha önce başka bir dergide yayımlanmamış olması gereklidir.
- Yazarlar yararlandıkları çalışmalara eksiksiz ve doğru bir biçimde atıfta bulunmalıdır.
- Değerlendirme süreçleri çerçevesinde ham veri talep edilebilir; yazarlar beklenen veri ve bilgileri sunmalıdır.
- Yayın hakkı: Dergide yayımlanan makale ve diğer çalışmaların tüm yayın hakları ZfWT’ye aittir.
- Makaleler 2 dilde (Türkçe, İngilizce) ve bu dillerde başlık, özet ve anahtar kelimeler içermelidir. Ayrıca makale başka dilde (Almanca) ise o dilde de başlık, özet ve anahtar sözcük zorunludur.
- Ortak yazarlık: Aday makalenin yazarları sunulan çalışmaya önemli katkı sağlayanlarla sınırlı olmalıdır. Makalenin yazarları makalenin sunumundan önce kesinleşir. Çalışmaya katkısı olmayanların isimlerine aday makalede yer verilmesi (hediye yazarlık) ya da katkısı olmayanların isimlerine yer verilmesi (hayalet yazarlık) kabul edilemez.
- Teşekkür: Yazarlar; gönderdikleri çalışmaları destekleyen kuruluşları, finansal kaynakları Teşekkür kısmında beyan etmekle yükümlüdür.
Yayıncılıkta yolsuzluk, etik dışı konular ve intihalden kaçınma
Zeitschrift für die Welt der Türken / Journal of World of Turks [ZfWT]’e çalışmalarını gönderen yazarlar, çalışmalarında intihal bulunmadığını ve referansları uygun şekilde verdiklerini kabul ederler.
Sunulan çalışma bütünüyle yazarlarına ait olmalıdır. Diğer araştırmacıların çalışmalarına makale içinde yer verildiyse bunun uygun bir şekilde alıntılanması ve kaynaklarda bu çalışmaların listelenmesi gerekmektedir.
Yazar makalesini intihal önleme yazılımı olan Turnitin, Copyscape ya da iThenticate programlarından biri ile kontrol ederek benzerlik raporunu makale başvurusunda dergiye göndermekle yükümlüdür. Benzerlik oranı %15 ve üzeri olan makaleler değerlendirmeye alınmayacaktır.
- Turnitin: Turnitin, özellikle eğitim kurumları ve akademik çalışmalar için yaygın olarak kullanılan bir intihal tespiti yazılımıdır. Metinleri tarar ve benzerlikleri, alıntıları ve intihali tespit eder.
- Grammarly Plagiarism Checker: Grammarly, yazım ve dil hatalarını düzeltmenin yanı sıra, intihal tespiti yapabilen bir yazılımdır. Özellikle öğrenciler ve profesyoneller için kullanışlıdır.
- Copyscape: Copyscape, internet üzerinde benzer veya aynı metinlerin taramasını yapar. Bu, özellikle web tabanlı içeriklerin intihalini önlemek için kullanışlıdır.
- Plagscan: Plagscan, metinleri intihal açısından tarayan ve benzerlikleri gösteren bir yazılımdır. Özellikle akademik ve profesyonel metinler için uygundur.
- Unicheck: Unicheck, eğitim kurumları ve öğrenciler için tasarlanmış bir intihal tespiti yazılımıdır. Metinleri ve dokümanları tarar ve benzerlikleri raporlar.
- CrossRef Similarity Check (iThenticate): Bu yazılım, bilimsel araştırmaların intihalini önlemek amacıyla tasarlanmıştır. Akademik dergiler ve yayıncılar tarafından kullanılır.
Veri tabanlarında intihal tespit edildiğinde, ciddi sonuçlar doğabilir. Bunlar arasında çalışmanın reddedilmesi, yayınların geri çekilmesi, akademik veya profesyonel yaptırımlar bulunabilir. İntihal, bilimsel topluluğun güvenini zedeler ve akademik itibarı olumsuz etkileyebilir.
Yazara ve makaleye kolay ulaşım ve makalenin kalıcılığı
- ZWFT’de yazısı yayımlanan her yazar akademik unvanını, çalıştığı kurumu, yaşadığı şehri ve ülkeyi, mail adresini yazmak zorundadır.
- ZFWT, yayımlanacak her makalesine DOI numarası almaktadır. Her makale DOI numarası ile yayımlanmaktadır.
- ZFWT, ORCID ID'lerinin makale meta verilerinde bulunması zorunlu tutar. (ORCID ID, yazarları benzersiz şekilde tanımlayan alfasayısal bir koddur).
- ZFWT; EBSCO, Index Copernicus, MLA, DOAJ vb gibi pek çok uluslararası ve alan veri tabanı olmak üzere çeşitli indekslerde taranan uluslararası nitelikli, hakemli, bilimsel bir dergidir.
Etik kurul izni ve onayı:
- Katılımcılardan anket, ölçek, görüşme, gözlem vb. yollarla veri toplamayı gerektiren araştırmalar için “etik kurul izni” alındığı aday makale içinde belirtilmelidir.
- Veri toplama sürecinde etik hususlara hassasiyet gösterildiğinin kanıtları (başkalarına ait ölçek, anket, fotoğrafların kullanımı için izin alınması gibi) çalışma içinde sunulmalıdır.
Basılmış bir yayının tekrar sunumu:
- Dergiye gönderilen yazıların daha önce başka bir yerde yayımlanmamış olması gerekmektedir. Kitap hâlinde yayımlanmamış sempozyum bildirilerinin yayımı ise bu durumun belirtilmesi şartıyla mümkündür. Çalışmanın ZfWT’ ye sunumuyla birlikte bir başka dergiye de gönderilmiş olması kabul edilemez.
Dilimleme:
- Yazarlar bir araştırmanın sonuçlarını, araştırmanın bütünlüğünü bozacak şekilde ve uygun olmayan biçimde parçalara ayırıp birden fazla sayıda yayımlayarak bu yayınları akademik atama ve yükselmelerde ayrı yayınlar olarak sunmamalıdır.
Ham verileri sunma ve saklama:
- Yazarlar, editör ve hakemler tarafından talep edildiğinde araştırmalarının ham verilerini sunmak ve bu verileri makaleleri yayımlandıktan sonra da saklamak zorundadırlar.
Geri Çekme, Düzeltme, Endişe İfadesi
- Yazar, makale yayımlanmadan önce makalesini istediği an geri çekebilir.
- Yazar, makaleyi değerlendiren hakemlerin görüş ve öneriler çerçevesinde makalesini düzelmekle yükümlüdür.
- Yayımlanmış makalelerde hata tespiti: Bir yazar ZfWT’ de yayımlanmış makalesinde önemli bir hata veya yanlışlık olduğunu tespit ettiğinde, dergi editörünü derhal haberdar etmek ve makaleyi geri çekmek veya düzeltmek için editörle işbirliği yapmak zorundadır.
- Editörler, yayımlanan makalede, bulguları, yorumları ve sonuçları etkilemeyen küçük hatalar tespit edilirse düzeltme yayımlamayı düşünebilirler.
- Editörler, bulguları ve sonuçları geçersiz kılan büyük hatalar/ihlaller söz konusu olduğunda, makaleyi geri çekmeyi düşünmelidir.
- Yazarlar tarafından araştırma veya yayını kötüye kullanmaya yönelik olasılık söz konusu ise; bulguların güvenilir olmadığına ve yazarların kurumlarının olayı soruşturmadığına dair kanıtlar var veya olası soruşturma haksız veya sonuçsuz görünüyor ise, editörler endişe ifadesi yayımlamayı düşünmelidir.
- Düzeltme, geri çekme veya endişe ifadesi ile ilgili olarak COPE ve ICJME yönergeleri dikkate alınır.
Detaylı politikalar için kaynaklar
Bu detaylı politikalar, Committee on Publication Ethics (COPE) rehberlerinin ve benzeri kaynakların önerileri temel alınarak düzenlenmiştir. İşte bu rehberlerin bazıları:
- Committee on Publication Ethics (COPE) - Code of Conduct and Best Practice Guidelines for Journal Editors: https://publicationethics.org/resources/code-conduct
- Committee on Publication Ethics (COPE) - Core Practices: https://publicationethics.org/core-practices
- International Committee of Medical Journal Editors (ICMJE) - Recommendations for the Conduct, Reporting, Editing, and Publication of Scholarly
- World Association of Medical Editors (WAME) - Publication Ethics Policies for Medical Journals: http://www.wame.org/policies
- Council of Science Editors (CSE) - White Paper on Promoting Integrity in Scientific Journal Publications: https://www.councilscienceeditors.org/resource-library/editorial-policies/white-paper-on-publication-ethics/
- American Psychological Association (APA) - Publication Ethics: https://www.apa.org/ethics/code/index
- European Association of Science Editors (EASE) - Guidelines for Authors and Translators of Scientific Articles: https://ease.org.uk/publications/author-guidelines-and-tools/
- Open Access Scholarly Publishers Association (OASPA) - Code of Conduct and Best Practice Guidelines for Journal Editors: https://oaspa.org/membership/code-of-conduct-and-best-practice-guidelines-for-journal-editors/
- International Society of Managing and Technical Editors (ISMTE) - Ethical Guidelines for Peer Reviewers: https://www.ismte.org/page/ethical_review_guidelines